سیاست‌های کلان صنعت نفت

همگام با تدوین چشم انداز ۲۰ ساله دیپلماسی انرژی کشور، سیاست های کلان صنعت نفت نیز تعریف شد و طی آن شناسائی کل منابع هیدروکربوری در پهنه سرزمین با اولویت مخازن مشترک در دستور کار قرار گرفت.

در ادامه، افزایش ظرفیت تولید در صنعت نفت و گاز با هدف افزایش یا حداقل حفظ سهم ایران در بازار جهانی نفت و اوپک با توجه به افزایش تقاضای جهانی برای نفت و نیز برای رسیدن به اهداف چشم‌انداز و جلوگیری از هدر رفت ذخائر هیدروکربوری از طریق افزایش ضریب بازیافت، افزایش سهم گاز در سبد مصرف انرژی کشور از طریق جایگزینی مصرف فرآورده‌های نفتی مایع با گاز طبیعی و همچنین تلاش در جهت صدور گاز طبیعی به کشورهای همسایه از طریق خط لوله و به سایر کشورهای جهان و منطقه خاور دور از طریق تولید گاز طبیعی مایع شده به عنوان شاخص های سیاسی کلان صنعت نفت معرفی شد.

عبور از تنش‌زدایی و ارتقای سطح همکاری با دیگر کشورهای منطقه و اعضای اوپک به منظور ایفای نقش موثر در تأمین انرژی، ایجاد ثبات در بازار جهانی نفت و کسب درآمد عادلانه، حرکت به سوی جایگزینی صادرات فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی به جای صدور نفت‌خام و گاز طبیعی و حمایت و تقویت زنجیره تولید پائین دستی صنایع نفت، گاز و پتروشیمی از طریق:

الف) ایجاد ظرفیت‌های جدید تولیدی در صنایع پتروشیمی جهت دستیابی به اهداف چشم‌انداز
ب) ایجاد ظرفیت‌های جدید پالایشی به ویژه برای پالایش میعانات گازی و نیز نفت‌خام تولیدی بسیار سنگین از دیگر اهداف ترسیم شده در صنعت نفت کشورمان است.

در ادامه با توجه به اهمیت هم افزایی و انجام فعالیت های مشترک، سیاست های دیگری در خصوص تعامل با کشورها و شرکت‌های صاحب فناوری‌های پیشرفته در استخراج نفت، برای جذب فناوری و منابع مالی خارجی و نیز حمایت از پذیرش سرمایه‌گذاری خارجی در توسعه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی و همچنین تقویت نگرش مدیریت بنگاهداری اقتصادی و اصلاح ساختار شرکت‌های تابعه نفت، روان‌سازی مقررات در جهت افزایش بهره‌وری و روزآمد ساختن شرکت‌های نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی کشور و ارتقاء آنها به سطح شرکت‌های بین‌المللی فعال و قابل رقابت اقتصادی در این بخش‌ها و همچنین تعیین دقیق رابطه مالی بین دولت و بخش نفت و گاز براساس اصول تجارت و روش‌های بنگاهداری تعریف شد.

بهینه‌سازی مصرف انرژی همراه با کاهش شدت انرژی مصرفی در تمامی بخش‌های اقتصادی کشور از طریق مدیریت و سرمایه‌گذاری لازم جهت کاهش میزان مصرف داخلی مواد هیدروکربوری و افزایش نسبت صادرات به تولید، تربیت نیروی انسانی متخصص و کارآمد بالاخص در بخش بالادستی نفت (مانند رشته‌های مهندسی مخازن نفت، حفاری، اکتشاف و مدیریت مخازن)،انجام پژوهش‌های مورد نیاز صنعت نفت بالاخص در بخش بازیافت مخازن و تولید دانش فنی فرایندهای تولید فرآورده‌های نفتی و حداکثرسازی ارزش افزوده صنعت نفت و گاز کشور از طریق هم‌افزایی مزیت‌های نسبی با توسعه سرمایه‌گذاری در منابع و صنایع نفت و گاز، پالایش، صنایع پتروشیمی، صنایع انرژی‌بر و صنایع و خدمات مهندسی پشتیبان آنها (از جمله صنایع و خدمات دریایی مرتبط) از دیگر وجوه سیاست های کلان صنعت نفت ایران است.

از دیگر ارکان این سیاستگذاری ها می توان از حمایت از ایجاد و تقویت بخش خصوصی داخلی در صنعت نفت کشور به ویژه در بخش بازرگانی نفت و نیز صنایع پائین دستی، صنایع و خدمات پشتیبان صنعت نفت، خدمات پیمانکاری و فنی و مهندسی با هدف حضور شرکت‌های ایرانی در بازارهای منطقه‌ای و جهانی و همچنین ایجاد مرکزیت جذب، تولید و انتقال و ارتقاء فناوری‌های نوین صنایع نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در منطقه خلیج‌فارس از طریق تعامل سازنده با کشورها و شرکت‌های مؤثر در عرضه فناوری نفت و گاز در بازارهای جهانی و تقویت مؤسسات تحقیقاتی، علمی، فنی و توسعه مراکز R&Dداخلی فعال در امور نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات و گسترش همکاری شرکت‌ها با نهادهای علمی و تحقیقاتی بین‌المللی نام برد.

حمایت از سرمایه‌گذاری‌های مشترک با کشورهای منطقه و یا ادغام شرکت‌های مرتبط در بخش‌های پتروشیمی و صنایع پائین دستی نفت با هدف ایجاد شرکت‌های بزرگ تأثیرگذار در مقیاس جهانی، مشارکت و توسعه همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی در امور اکتشاف، استخراج و بهره‌برداری از مخازن نفت و گاز و حضور در طرح‌های سرمایه‌گذاری مختلف بالادستی و پائین دستی در خارج از کشور با اولویت کشورهای منطقه و آسیا با هدف تضمین بازار و تقویت تعامل بین‌المللی از دیگر سیاست های اتخاذ شده همسو با افق چشم انداز ۱۴۰۴ است.

وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران همچنین برای نیل به اهداف تعریف شده در افق چشم انداز، ایجاد مرکزیت خدمات مالی، بازارهای پولی، سرمایه، بیمه، بورس کالا، تجهیزات و امکانات صنایع نفت و گاز و ارائه خدمات لازم از طریق این بازارها برای کشورهای منطقه و نیز ایجاد مرکز جذب سرمایه و تأمین منابع مالی مورد نیاز از بازارهای جهانی با تأسیس نهادهای مالی مشترک را در دستور کار دارد.

تأثیرگذاری در مدیریت بازار نفت و گاز منطقه و استفاده از موقعیت ژئوپلتیک کشور در حمل و انتقال نفت‌خام و فرآورده‌های آن، گاز طبیعی، مواد پتروشیمی و معاوضه نفت‌خام برای تصفیه در پالایشگاه‌های کشور، به همراه تمرکز بر ایجاد زیرساخت‌های لازم توسعه صنایع نفت، گاز و پتروشیمی و صنایع انرژی بر در مناطق مستعد کشور با اولویت جزایر و سواحل شمال خلیج‌فارس از دیگر زوایای سیاست های اتخاذ شده در صنعت نفت است.